Stan prawny na dzień 23/03/2023
Egzekucję z wynagrodzenia należnego za wykonywanie zlecenia, które swoim charakterem tożsame jest
z wykonywaniem pracy na etacie reguluje art. 87 i 87 1 KP w zw. z art. 833 § 2 1 KPC
Art. 87 [Potrącenia z wynagrodzenia]
§ 1. Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1342 oraz z 2022 r. poz. 1079), jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108.
§ 2. Potrąceń dokonuje się w kolejności podanej w § 1.
§ 3. Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
1) w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia;
2) w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
§ 4. Potrącenia, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami, o których mowa w § 1 pkt 1 – trzech piątych wynagrodzenia. Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108.
§ 5. Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.
§ 6.(uchylony)
§ 7. Z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
§ 8. Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia
Art. 87 1 [Kwoty wolne od potrąceń]
§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2) 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3) 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.
§ 2. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty określone w § 1 ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Zgodnie z zapisem art. 833 § 2 1 KPC w brzmieniu: „Przepisy art. 87 i art. 87 1 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną” wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia podlegać będzie ochronie egzekucyjnej, jeżeli:
- umowa zlecenia ma charakter świadczenia powtarzającego (trwa dłuższy czas),
- wynagrodzenie wypłacane jest w stałych okresach (np. wynagrodzenie płatne miesięcznie),
- dochód z pracy zleconej stanowi jedyny lub podstawowy dochód dłużnika i jego rodziny.
Jeżeli więc wynagrodzenie pobierane z wykonywanej pracy zleconej, spełnia powyższe przesłanki, to podlega ono ochronie prawnej przed zajęciem, jak wynagrodzenie wypracowane w ramach stosunku pracy (umowa o pracę).
Obecnie z formalnego punktu widzenia praca na umowę zlecenie traktowana jest jak umowa o pracę i zastosowanie mają dokładnie te same progi potrąceń jak w jej przypadku. W praktyce oznacza to, że w sytuacji zatrudnienia na umowie zleceniu komornik nie zawsze zajmie całość wynagrodzenia, o ile spełnione są określone powyżej okoliczności. Istotne jest w tym przypadku, czy mamy do czynienia ze „świadczeniem powtarzającym się, którego celem jest zapewnienie utrzymania”, a także brane są pod uwagę: regularność i cykliczność otrzymywania wypłaty, to, czy dłużnik ma też inne dochody, czy też dochód z umowy zlecenia jest jedynym lub głównym dochodem.
Warto pamiętać, że zajęcie wynagrodzenia Zleceniobiorcy następuje z chwilą otrzymania przez Zleceniodawcę powiadomienia od komornika. Przykładowo, gdy zawiadomienie przyjdzie dzień przed wypłatami, trzeba będzie podjąć natychmiastowe działania.
Zleceniodawca może w tym przypadku wystosować do komornika zgodnie z wolą Zleceniobiorcy pismo, w którym wskaże, że dochód ten to jedyne źródło utrzymania jego Zleceniobiorcy. Wówczas, po otrzymaniu pisemnej zgody od komornika, można potrącać Zleceniobiorcy jedynie 50% sumy przypadającej mu do wypłaty lub w przypadku świadczeń alimentacyjnych 60%.
Czego dotyczy zajęcie wynagrodzenia?
- okresowego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone,
- premii oraz nagród przysługujących dłużnikowi za okres zatrudnienia,
- zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach wynikających z umowy o pracę.
Grzywna dla Zleceniodawcy
Zleceniodawca ma 7 dni na udzielenie komornikowi stosownej odpowiedzi na zajęcie wynagrodzenia lub
wierzytelności. Gdy tego nie zrobi (nie wykona obowiązków określonych w art. 881 § 3 i 4 KPC i nie
złoży w przepisanym terminie stosownego oświadczenia lub nie prześle dokumentów zajęcia
wynagrodzenia do nowego pracodawcy dłużnika), komornik wymierza grzywnę w wysokości do pięciu
tysięcy złotych.
Grzywna jest powtarzana, jeżeli Zleceniodawca wciąż uchyla się od wykonania tych czynności w
dodatkowo wyznaczonym terminie. Poza tym, jeśli Zleceniobiorca zalega z płaceniem świadczeń
alimentacyjnych za okres dłuższy niż 3 miesiące, Zleceniodawca lub osoba działająca w jego imieniu
podlega karze od 1500 zł do 45 000 zł.
Podsumowując
Jeśli dochodzi do sytuacji umowa zlecenie, a alimenty, to potrącenia alimentacyjne z umowy zlecenia
mogą być realizowane:
- do pełnej wysokości, gdy dochód z pracy zleconej stanowi dodatkowe źródło utrzymania
dłużnika – komornik może zająć cały zarobek dłużnika alimentacyjnego - do 3/5 wysokości, gdy dochód z pracy zleconej stanowi jedyne źródło dochodu dłużnika i jest
świadczeniem powtarzającym się – kwota wolna od zajęcia przy potrąceniu alimentacyjnym z
umowy zlecenia nie występuje.